Στο παγωμένο αρχιπέλαγος του Σβάλμπαρντ, περίπου στα μισά του δρόμου ανάμεσα στη Νορβηγία και τον Βόρειο Πόλο, υπάρχει ένα χωριό που κρατά τον αέρα του αμόλυντο. Ακόμα και από τα ραδιοκύματα των κινητών τηλεφώνων και του Wi-Fi.

Οι περισσότερους από τους 45 μόνιμους κατοίκους του Νάι Άλεσουντ, χωριού στο αρκτικό νησί του Σπίτσμπεργκεν, είναι επιστήμονες από όλο τον κόσμο που απασχολούνται κυρίως σε ερευνητικούς σταθμούς.

Το χωριό με τον «καθαρότερο αέρα του κόσμου», αναφέρει το BBC, απαγορεύει τις συσκευές που χρησιμοποιούν ραδιοκύματα προκειμένου να αποφύγει τις παρεμβολές στον επιστημονικό εξοπλισμό που παρακολουθεί την ατμόσφαιρα.

Ακόμα και έτσι όμως υπάρχουν ενδείξεις πως η ποιότητα του αέρα αλλάζει. Κι αυτό γιατί ατμοσφαιρικά ρεύματα από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική μεταφέρουν κατά καιρούς ρύπανση στην περιοχή.

Η δέσμη λέιζερ μιας συσκευής LIDAR μετρά τη ρύπανση του αέρα πάνω από το νησί (Anna Filipova)

Πέντε ημέρες την εβδομάδα, ένας υπάλληλος από του Νορβηγικού Πολικού Ινστιτούτου ανεβαίνει με τελεφερίκ στο Παρατηρητήριο Ζέπελιν για να συντηρήσει τον εξοπλισμό, να λάβει δείγματα και να αλλάξει φίλτρα.

Λόγω της απομακρυσμένης τοποθεσίας και του υψομέτρου του, το Παρατηρητήριο Ζέπελιν είναι ιδανικό μέρος για ατμοσφαιρικές μελέτες. Αισθητήρες μετρούν όχι μόνο τα αέρια του θερμοκηπίου αλλά και τους χλωροφθοράνθρακες που καταστρέφουν το όζον, τα βαρέα μέταλλα, τους οργανοφωσφορικούς ρύπους όπως τα φυτοφάρμακα και τη ρύπανση που σχετίζεται με την καύση ορυκτών καυσίμων, όπως τα οξείδια του αζώτου, το διοξείδιο του θείου και η αιθάλη.

Τα δεδομένα που συλλέγονται καταχωρούνται στη συνέχεια σε βάσεις δεδομένων για να δημιουργηθούν παγκόσμιοι χάρτες της ρύπανσης.

Όμως, παρά τους εισαγόμενους ρύπους, οι λιγοστοί κάτοικοι του Νάι Άλεσουντ μπορούν ακόμα να αναπνέουν καθαρό αέρα